Uzun bir süre heyecanla beklenen Üçüncü Nesil (3N) lisans ihalesi üç GSM operatörünün de birer lisans almasıyla sonuçlandı. İşin bu tarafı lisan veren ile lisans alan sektörün oyuncularını ilgilendiriyor. Ancak son gelişmeden, cep telefonu kullanan ya da mobil iletişim hizmeti alacak olanlar nasıl faydalanacak? Haziran 2009’da 3N uygulamasına geçileceğine göre ‘Henüz zaman var’ denilebilir. Fakat hâlihazırda tüketicinin 3N’e nasıl abone olacağı hususu bilinmiyor. Mevzuatlarda bu yönde bir açıklık yok. Ancak tartışılan iki konu var.
1) Mevcut GSM aboneleri (cep telefonu ve mobil iletişim kullanıcıları) operatörleriyle yaptıkları sözleşmeye sadık kalıp, uyumlu cihaz alarak 3N kullanabilsinler. Bu görüş GSM operatörlerine yani lisans alanlara ait. Turkcell, Vodafone ve Avea mevcut abonelerine yeni bir anlaşma ve abonelik şartı koymadan bu hizmeti sunmak ve yaymak istiyor. Fakat ilerleyen günlerde Vodafone ve Avea 3N için yeniden abone olma durumunu savunabilir. Bu noktada henüz tam bir ittifak yok gibi…
2) Lisans veren Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) ise 3N’e nasıl abone olunması gerektiği konusunda tam olarak bir yol haritası çıkarmış değil. Tespit edebildiğim kadarıyla BTK, 3N yeni başvuruyla abone olunmasını savunuyor.
Netice itibariyle, ‘Bugün 3N’e nasıl abone olabilirim?’ Sorusunun cevabı henüz yok. Nasıl abone olunacağına dair tartışmalarda 3N lisan ihalesi sonrasına bırakıldı. Ancak, madem dünyada 3N en son geçen ülkelerden birisiyiz, gelişmiş ülkeler örnek alınabilir. BTK’nın savunduğu yeniden başvurarak 3N abone olmak doğru bir yol olarak görünmüyor.
Turkcell-Türk Telekom rekabeti başlayacak
Dünya genelinde 101 ülkede GSM operatörleri ‘3. Nesil Mobil Hattı’nı diğer adıyla 3G bandını kullanıyor. Özellikle Avrupa’ya seyahat edenler (Romanya, Arnavutluk ve Makedonya hariç) bir çok ülkede en az 2-3 adet 3G operatör tercihiyle karşılaşmaktadır. Bu açıdan bakıldığında Türkiye ciddi anlamda geç kalmış, zaman kaybetmiş durumda. Dünyanın 15. büyük ekonomisine sahip bir ülke pozisyonuna gelen Türkiye’nin 3G bandını kullanan 102. ülke olması hoş değil. Bundan yaklaşık 9 yıl önce ilk 3N bandını kullanan ülkelerden birisinin Nokia’da üreticisi Finlandiya olduğunun altını da çizmekte fayda var.
Öte yandan 3N lisans ihalesinin gecikmesinde Avea ve Vodafone gibi GSM operatörlerinin konuya çeşitli sebeplerden önem vermeyerek, katılmamaları ana sebeplerden birisi oldu. Her iki GSM operatörü de sektörde rekabeti engelleyen bazı uygulamaların aleyhlerine işlediğini düşünerek Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım ve Telekomünikasyon Kurumu (TK) yeni adıyla Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) Başkanı Tayfun Acarer’e başvurarak 3N ihalesi öncesi bazı düzenlemeler istediler. Peki, ne istediler? Ne oldu? .
Numaralar Sabit Kaldı Turkcell Kazandı
25 Mayıs 2007’de yapılması gereken 3N lisans ihalesi BTK tarafından rekabet şartları oluşmadığı gerekçesiyle iptal edildi. Ardından Ulaştırma Bakanlığı 3G ihalesi yapılabilmesi için GSM operatörlerinin tüm Türkiye’yi kapsayacak yatırımları yapması istedi. Daha sonra ise Avea ve Vodafone’nun çok istediği Turkcell’in ise lisans sözleşmesine aykırı bularak ilk planda yanaşmadığı numara taşınabilirliği gündeme geldi.
Daha önce benim de bu köşede numara taşınabilirliğine yönelik yaptığım tahminler tuttu. 9 Kasım'da başlayan Mobil Numara Taşınabilirliği uygulamasından yeni abone alacağını uman iki operatör olumsuz etkilendi. Kazanan ise bir kez daha Turkcell oldu. Diğer bir ifadeyle 3N lisans ihalesinin boşuna geciktirildiği ortaya çıktı.
Dolayısıyla GSM sektörüne yönelik tartışmalar numara taşınabilirliği ile ortadan kalktı. Ve asıl kazanan elbette tüketici oldu. İki GSM operatörünün 3N lisans ihalesine numara taşınmasını bahane ederek kaybettirdikleri zamanı kendilerine fayda sağlayacak şekilde kullanamadılar, ama her ikisine de tüketicinin teşekkür etmesi gerekiyor.
3N Lisansları Boy Sırasına Göre Dağıldı
3N lisans ihalesindeki son tabloya baktığımızda her GSM operatörünün kendine yetecek olan tipteki lisansı aldığı görülüyor. Abonesi çok olan en fazla kapasiteli tipi, az olanlarda düşük tipteki lisansları almış oldular. Bu sonuçtan şu yorum yapılabilir: ‘Turkcell’e gelecek yıllarda da rakip çıkmayacak. Çünkü son fırsatta kaçtı.’
Son durum itibariyle, Üçüncü Nesil Mobil Hattı ile Haziran 2009 gibi Türkcell 3G, Vodafone 3G ve Avea 3G olarak tanışmış olacağız. A tipinde Turkcell’in kazandığı 40 MHz 3N lisansı B tipinde 30 Mhz ve C tipinde 30 Mhz frekanslarından yüzde 33 daha geniş bir kapasiteye sahip olacak.
A tipi lisans ile Turkcell abonelerine 6 şeritli bir yolda hız yapma, hizmet alma imkânı sunarken, Vodafone ve Avea B ve C tipi lisanslar 3 şeritli otoyollarda daha az müşteriye hizmet verecek. A tipindeki 40 MHz 3N lisanslı 6 şeritli yolun tıkanma, yavaşlama ihtimal ve imkânları rakiplerine karşı en önemli avantaj olacak.
Bu aşmada son ihalenin sektörde nasıl değişime damga vuracağına da bakmak gerekir. Bundan sonra Turkcell’in en büyük rakibi Avea’nın da sahibi pozisyonundaki Türk Telekom olacak. Turkcell, A tipi lisansıyla daha çok aboneye, daha yüksek kapasiteyle ve daha kaliteli bir şekilde hizmet sunabilecek. Türk Telekom’un sabit hatlarda verdiği ve vermeyi duyurduğu tüm ürünlerde Turkcell’de olacak. Hatta Turkcell’in mobil olarak bu hizmetleri vermesi da avantajlı bir durum ortaya çıkarabilir. Dolayısıyla iletişim sektöründe tüketicinin lehine olacak bir rekabet ortamı dolaylı yoldan olsa gündeme gelecek. Ayrıca son gelişmeyle Turkcell’in uzun yıllar GSM operatörlerinin lideri pozisyonunda kalacağı da söylenebilir. haberturk
